مواد غذایی یا مواد تغذیه‌ای مجموعه‌ای از موادی هستند که برای تامین نیازهای تغذیه‌ای انسان و حیوان استفاده می‌شوند. این مواد شامل غذاهای مختلفی مانند میوه‌ها، سبزیجات، گوشت، ماهی، مواد پروتئینی، مواد کربوهیدراتی، روغن ها، لبنیات، مواد افزودنی، و غیره می‌شود.

مواد غذایی به عنوان منبع اصلی تغذیه برای انسان‌ها و حیوانات، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

1.پروتئین‌ها: شامل گوشت، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات، حبوبات، و مواد دیگری که حاوی پروتئین هستند.

2. کربوهیدرات‌ها: شامل نان، برنج، سیب‌زمینی، ذرت، ماکارونی، و دیگر موادی که از مواد غلیظ و نشاسته تشکیل شده‌اند.

3. چربی‌ها: شامل روغن‌ها، کره، کره‌بادام زمینی، آووکادو، ماهی، و دیگر منابع چربی.

4. ویتامین‌ها و مواد معدنی: شامل میوه‌ها، سبزیجات، ماهی، گوشت، لبنیات، و دیگر مواد غذایی که حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند.

مواد غذایی از اهمیت بسیاری برخوردارند زیرا تأمین انرژی و تغذیه لازم برای رشد، توسعه، و حفظ سلامت بدن انسان را فراهم می‌کنند. به علاوه، تنوع و متوازن بودن رژیم غذایی با استفاده از مواد غذایی مختلف به بهبود سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها کمک می‌کند.
مواد غذایی به طور کلی می‌توانند به گروه‌های مختلفی تقسیم شوند که شامل موارد زیر می‌شوند:

1. مواد پروتئینی:
   - گوشت و محصولات گوشتی: گوشت قرمز، مرغ، ماهی، گوشت گاو، گوشت بوقلمون و ...
   - محصولات لبنی: شیر، پنیر، ماست، کره، ماست گیاهی و ...
   - حبوبات: لوبیا، نخود، عدس، عدس سیاه و ...
   - تخم‌مرغ و محصولات آن: تخم‌مرغ، زردآلوی تخم‌مرغ و ...

2. مواد کربوهیدراتی:
   - نان و غلات: نان، برنج، ذرت، آرد، آرد جو، ماکارونی و ...
   - سبوس‌های کامل: جو، برنج قهوه‌ای، گندم قهوه‌ای و ...
   - سیب‌زمینی و محصولات آن: سیب‌زمینی، چیپس سیب‌زمینی و ...
   - مواد شیرین: قند، عسل، شکر و ...

3. مواد چربی:
   - روغن‌ها و چربی‌ها: روغن زیتون، روغن کنجد، روغن نارگیل، روغن کنجد، کره، روغن آفتابگردان و ...
   - مواد خوراکی غنی از چربی: آووکادو، بادام، پسته، بادام زمینی و ...

4. مواد غذایی حاوی ویتامین و مواد معدنی:
   - میوه‌ها و سبزیجات: سیب، پرتقال، هویج، سبزیجات تازه و ...
   - محصولات دریایی: ماهی، کرم ماهی، سردریا، خاویار و ...

5. مواد غذایی پرفایبر:
   - سبزیجات: کلم، گیاهان لگوم، رازیانه، گیاهان نخود و ...
   - میوه‌ها: موز، توت، آلو، خرما و ...

6. مواد غذایی پرآب:
   - میوه‌ها: هندوانه، خربزه، خیار، گوجه‌فرنگی و ...
   - سبزیجات: خرما، و ...

این فقط یک دسته‌بندی مختصر از انواع مختلف مواد غذایی است و هر دسته ممکن است شامل زیردسته‌های بیشتری باشد. مصرف تنوع انواع مختلف مواد غذایی به تغذیه متوازن و سالم کمک می‌کند.
محصولات لبنی شامل محصولاتی می‌شوند که از شیر و پروتئین‌های دیگر حاصل از شیر تهیه می‌شوند. این محصولات عموماً غنی از کلسیم و سایر مواد مغذی مانند پروتئین، ویتامین D و ویتامین B12 هستند. برخی از محصولات لبنی شناخته‌شده شامل:

1. شیر  یکی از اصلی‌ترین محصولات لبنی که به عنوان ماده اولیه برای تولید سایر محصولات لبنی استفاده می‌شود.

2. پنیر: از جمله پرمصرف‌ترین محصولات لبنی است که به صورت متنوعی موجود است، شامل پنیر چدار، پنیر پیتزا، پنیر پیتزا، پنیر رومی، پنیر موتزارلا، پنیر فتا، پنیر رومی، پنیر گودا، پنیر پارمزان و...

3. ماست: یک محصول لبنی که از شیر تهیه می‌شود و در انواع مختلفی مانند ماست طبیعی، ماست معمولی، ماست گیاهی، و ماست فراوری شده وجود دارد.

4.کره: یک محصول دیگر از شیر که از چربی شیر تهیه می‌شود و در پخت و پز و تهیه خوراک‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

5. بستنی: یک محصول خوشمزه و محبوب که از شیر، قند، و افزودنی‌های مختلف تهیه می‌شود و در انواع مختلف طعم‌دار و بافت‌های مختلف موجود است.

این فقط چند نمونه از محصولات لبنی هستند که می‌توانید در بازارها و فروشگاه‌ها بیابید. این محصولات علاوه بر ارائه انرژی و مواد مغذی مهمی برای بدن ارائه می‌دهند، به عنوان منابع عالی کلسیم برای سلامت استخوان‌ها نیز شناخته می‌شوند.
ویتامین‌ها و مواد معدنی مهمی برای سلامتی بدن هستند و برای عملکرد بهینه بدن لازم است. این مواد غذایی در تغذیه منظم باید به میزان مناسب مصرف شوند. در زیر به برخی از اصلی‌ترین ویتامین‌ها و مواد معدنی و نقش آن‌ها در سلامتی بدن اشاره می‌شود:

1. ویتامین A:
   - نقش: حفظ بینایی، حفظ سلامت پوست، حفظ سلامت موها و ناخن‌ها، و تقویت سیستم ایمنی بدن.
   - منابع: ماهی، تخم‌مرغ، کرفس، هویج، کدو، وجود دارد.

2. ویتامین C:
   - نقش: افزایش جذب آهن، تقویت سیستم ایمنی بدن، حفظ سلامت پوست، و عملکرد مناسب آنتی‌اکسیدانی.
   - منابع: نارنگی، پرتقال، توت فرنگی، برگ سبز، فلفل دلمه، وجود دارد.

3. ویتامین D:
   - نقش: تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها، افزایش جذب کلسیم و فسفر، و تقویت سیستم ایمنی بدن.
   - منابع: نور آفتاب، ماهی چرب (مانند ماهی‌های ماکرل و سردریا)، شیر، تخم‌مرغ، وجود دارد.

4. ویتامین E:
   - نقش: حفظ سلامت پوست، حفظ سلامت موها و ناخن‌ها، و عملکرد مناسب آنتی‌اکسیدانی.
   - منابع: روغن‌های گیاهی (مانند روغن زیتون و روغن بادام زمینی)، آووکادو، بادام، وجود دارد.

5. ویتامین K:
   - نقش: نقش اساسی در فعال‌سازی پروتئین‌های موجود در خون برای خون‌گری، و نقش در سلامت استخوان‌ها.
   - منابع: سبزیجات برگی (مانند کلم و اسفناج)، برگ‌های کاهو، کلم‌برگ، بروکلی، وجود دارد.

6. مواد معدنی مهم:
   - کلسیم: برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها.
   - آهن: برای حمل اکسیژن در بدن و پیشگیری از کم‌خونی.
   - منیزیم: برای فعالیت عصبی، عضلانی، و سلامت قلب.
   - پتاسیم: برای کنترل فشار خون، عملکرد عضلات، و سلامت قلب.
   - سدیم: برای حفظ تعادل آب و الکترولیت در بدن.

این فقط برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مهم هستند که برای سلامتی بدن ضروری هستند