پروانه سبز گمرکی یک نوع مجوز گمرکی است که به واردکنندگان کالا در ایران داده می‌شود. این پروانه به واردکنندگان اجازه می‌دهد که کالاهای خود را با تشریفات گمرکی ساده‌تری و در زمان کوتاه‌تری وارد کشور نمایند. 

برخی از ویژگی‌های پروانه سبز گمرکی در ایران عبارتند از:

- صدور به واردکنندگان با سابقه و اعتبار خوب
- امکان ترخیص کالا در کمتر از 24 ساعت
- انجام تشریفات ساده‌تر گمرکی مانند بررسی کاغذی اسناد در مقایسه با ترخیص معمولی
- کاهش هزینه‌های گمرکی برای واردکنندگان
- نظارت کمتر گمرک بر واردات در مقایسه با ترخیص معمولی

این پروانه به طور کلی به منظور تسهیل فرایند واردات و در نتیجه افزایش سرعت و کاهش هزینه‌های واردات برای شرکت‌های معتبر صادر می‌شود. البته واردکنندگان باید شرایط و الزامات خاصی را رعایت کنند تا بتوانند از این پروانه استفاده نمایند.

پروانه سبز گمرکی صرفاً برای برخی از انواع کالاها و واردکنندگان خاص صادر می‌شود. همه کالاها و واردکنندگان شرایط دریافت این پروانه را ندارند.

برخی محدودیت‌های صدور پروانه سبز گمرکی در ایران عبارتند از:

1. محدودیت کالاهای مشمول: این پروانه معمولاً برای کالاهای غیرحساس و کم‌ریسک صادر می‌شود. کالاهای حساس مانند مواد غذایی، دارویی، صنایع دفاعی و... اغلب مشمول این پروانه نمی‌شوند.

2. محدودیت واردکنندگان: تنها واردکنندگان با سابقه خوب و اعتبار مالی مناسب می‌توانند از این پروانه استفاده کنند. واردکنندگان تازه‌کار یا کسانی که سابقه ترخیص گمرکی مناسبی ندارند، معمولاً امکان دریافت پروانه سبز را ندارند.

3. محدودیت مبدأ کالا: گاهی برای برخی مبدأ‌های خاص، امکان استفاده از پروانه سبز وجود ندارد.

بنابراین پروانه سبز گمرکی یک مجوز ویژه است که تنها برای طیف محدودی از کالاها و واردکنندگان با شرایط خاص قابل اعطاست.

پروانه سبز گمرکی یک مجوز ملی و ایران‌محور است و در سایر کشورها وجود ندارد. این پروانه فقط در ایران صادر می‌شود و برای انجام واردات به ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هر کشور ممکن است مجوزهای ویژه خاص خود را برای تسهیل و تسریع فرایند واردات و ترخیص کالا داشته باشد، اما این مجوزها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. برای مثال:

- در برخی کشورها مجوزهایی مشابه با پروانه سبز ایران وجود دارد که به واردکنندگان برای تسریع ترخیص داده می‌شود.
- در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، مجوزهای "AEO" برای واردکنندگان معتبر صادر می‌شود که شرایطی تا حدی شبیه پروانه سبز دارد.
- در آمریکا نیز برنامه‌هایی مانند "C-TPAT" برای تسریع ترخیص کالا برای شرکت‌های معتبر وجود دارد.

اما هر یک از این مجوزها مختص به همان کشور بوده و در کشورهای دیگر قابل اجرا نیست. بنابراین پروانه سبز گمرکی ایران صرفاً در چارچوب گمرکات ایران کاربرد دارد.

در کشور روسیه نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر، مجوزهای ویژه ای برای تسریع فرایند ترخیص کالاها در گمرک وجود دارد، اما متفاوت از پروانه سبز گمرکی ایران است.

در روسیه، مجوزی با عنوان "Authorized Economic Operator (AEO)" وجود دارد که به واردکنندگان و صادرکنندگان معتبر داده می‌شود. این مجوز به دارندگان آن امکان می‌دهد که فرایندهای گمرکی را به شکل تسهیل‌شده‌تری انجام دهند.

برخی ویژگی‌های مجوز AEO در روسیه عبارتند از:

- کاهش بازرسی‌های گمرکی برای کالاهای ورودی/خروجی
- امکان ترخیص کالاها از گمرک بدون نیاز به بازرسی‌ مالی
- اولویت در ترخیص نسبت به سایر واردکنندگان
- دسترسی به خدمات تسهیل‌شده گمرکی

اما این مجوز مانند پروانه سبز ایران صرفاً در چارچوب قوانین و مقررات گمرکی روسیه کاربرد دارد و در سایر کشورها قابل اعمال نیست.

مجوز AEO در روسیه همه صنایع و کالاها را پوشش نمی‌دهد. این مجوز دارای محدودیت‌هایی است:

1. محدودیت نوع کالا: 
   - مجوز AEO در روسیه عمدتاً برای کالاهای غیر حساس و غیر ممنوعه صادر می‌شود.
   - کالاهای حساس و خاص مانند مواد مخدر، سلاح و مواد منفجره از شمول این مجوز خارج هستند.

2. محدودیت نوع فعالیت:
   - مجوز AEO بیشتر برای واردکنندگان و صادرکنندگان معتبر صادر می‌شود.
   - سایر فعالیت‌های گمرکی مانند انبارداری، حمل و نقل و خدمات لجستیکی گمرکی تحت پوشش این مجوز قرار ندارند.

3. محدودیت نوع شرکت:
   - شرکت‌های متقاضی باید دارای سابقه مناسب و پرونده سالم در گمرک باشند.
   - شرکت‌های تازه‌تأسیس یا دارای سوءسابقه گمرکی امکان دریافت این مجوز را ندارند.

بنابراین مجوز AEO در روسیه با محدودیت‌های خاصی همراه است و همه صنایع و کالاها را تحت پوشش قرار نمی‌دهد.

برای دریافت مجوز AEO در روسیه، شرایط و معیارهای اصلی به شرح زیر است:

1. سابقه مناسب تجاری و گمرکی:
   - شرکت باید حداقل 3 سال سابقه فعالیت گمرکی در روسیه داشته باشد.
   - سوءپیشینه گمرکی یا اقتصادی نداشته باشد.
   - مدارک و مستندات معتبر در زمینه فعالیت‌های گمرکی ارائه کند.

2. وضعیت مالی و اقتصادی سالم:
   - حسابرسی مالی سالانه و مطابقت با استانداردها
   - برخورداری از توان مالی و اعتباری مناسب
   - پرداخت کامل مالیات و عوارض گمرکی

3. سیستم‌های کنترل و امنیت داخلی:
   - وجود سیستم‌های مدیریت کیفیت و کنترل داخلی
   - رعایت الزامات امنیتی و ایمنی در فرایندهای کاری
   - آموزش کارکنان در زمینه الزامات گمرکی

4. همکاری و شفافیت با مقامات گمرکی:
   - ارائه به موقع اطلاعات و گزارش‌های گمرکی
   - همکاری در بازرسی‌ها و پاسخ‌گویی به سؤالات گمرک

شرکت‌هایی که بتوانند این شرایط را احراز کنند، امکان دریافت مجوز AEO در روسیه را خواهند داشت.

مجوز AEO در روسیه به صورت موقت و محدود به مدت زمان صادر می‌شود و نیاز به تمدید دوره‌ای دارد.

برخی نکات مهم در مورد تمدید این مجوز به شرح زیر است:

1. مدت اعتبار مجوز:
- مجوز AEO در روسیه معمولاً برای مدت 3 سال صادر می‌شود.
- این مدت می‌تواند در صورت تمدید به 5 سال افزایش یابد.

2. فرآیند تمدید:
- صاحب مجوز باید قبل از پایان اعتبار آن، درخواست تمدید را ارائه کند.
- گمرک روسیه بررسی‌های لازم را انجام داده و در صورت احراز شرایط، مجوز را تمدید می‌کند.

3. شرایط تمدید:
- شرکت باید همچنان شرایط احراز مجوز AEO را داشته باشد.
- عدم وجود تخلفات جدید یا سوء‌سابقه در طول دوره قبلی مجوز
- ارائه مستندات بروزرسانی‌شده و همکاری مستمر با گمرک

بنابراین مجوز AEO در روسیه به صورت موقت صادر شده و نیاز به تمدید دوره‌ای توسط گمرک دارد. رعایت مستمر الزامات مجوز از سوی شرکت، شرط اصلی تمدید آن است.