FOB یا "Free on Board"، یکی از شرایط تحویل در قراردادهای تجاری است که در آن فروشنده مسئولیت بارگیری کالا را به خارج از کشور فروشنده در بندر یا فرودگاه مربوطه را بر عهده دارد. به عبارت دیگر، در این شرایط، هزینه حمل و نقل کالا تا نقطه خروج از کشور فروشنده توسط فروشنده پوشش داده می‌شود و از آنجا به بعد هزینه‌ها و مسئولیت‌های مربوط به حمل و نقل بر عهده خریدار می‌باشد.

وظیفه‌های فروشنده

در شرایط FOB ("Free on Board")، وظیفه‌های فروشنده عموماً شامل موارد زیر می‌شود:

1. حمل و نقل داخلی: فروشنده مسئولیت حمل و نقل کالا از محل تولید یا انبار فروشنده به بندر یا فرودگاه مربوطه را بر عهده دارد.

2. تخلیه و بارگیری: فروشنده مسئولیت تخلیه کالا از وسیله حمل و بارگیری آن به وسیله‌ی حمل دریایی (بارگیری بر روی کشتی) را بر عهده دارد.

3. گمرکات صادرات: فروشنده باید مسئولیت انجام امور مربوط به گمرکات صادرات را بر عهده داشته باشد، از جمله اخذ مجوزها و انجام فرآیندهای گمرکی مورد نیاز.

4. هزینه‌های اولیه تا مرز: هزینه‌های مربوط به حمل و نقل داخلی، بارگیری، و گمرکات صادرات تا مرز کشور فروشنده باید توسط فروشنده پوشش داده شود.

در کل، در شرایط FOB، فروشنده مسئولیت کالا را تا زمانی که کالا در بندر یا فرودگاه مربوطه تحویل می‌شود بر عهده دارد، و پس از آن مسئولیت‌ها به خریدار منتقل می‌شود.

وظایف خریدار

در شرایط FOB ("Free on Board")، وظایف خریدار عموماً شامل موارد زیر می‌شود:

1. هزینه‌های حمل و نقل بعد از بارگیری: خریدار مسئولیت هزینه‌های حمل و نقل کالا از بندر یا فرودگاه مربوطه تا مقصد نهایی خود را بر عهده دارد.

2. هزینه‌های گمرکی و وارداتی: خریدار باید هزینه‌های مربوط به گمرکات وارداتی در کشور مقصد را پوشش دهد، از جمله مالیات، گمرکی و هر گونه هزینه دیگر مرتبط با واردات کالا.

3. بیمه بار: خریدار باید مسئولیت بیمه‌ی بار کالامثل ماشین الات و فرش از زمان بارگیری در بندر یا فرودگاه مربوطه را بر عهده داشته باشد.

4. پذیرش کالا: خریدار مسئولیت پذیرش کالا از زمان بارگیری در بندر یا فرودگاه مربوطه را بر عهده دارد و باید اطمینان حاصل کند که کالاها به درستی و سالم به مقصد نهایی خود رسیده‌اند.

5. مسئولیت‌های مربوط به مشکلات حمل و نقل: در صورتی که در حین حمل و نقل مشکلاتی به وجود آید (مانند آسیب به کالا مثل صنایع دستی یا تأخیر در تحویل)، خریدار مسئولیت حل مشکلات مربوطه را بر عهده دارد.

به طور کلی، در شرایط FOB، خریدار مسئولیت‌های مربوط به حمل و نقل، بیمه، واردات، و پذیرش کالا را بر عهده دارد و فقط وظایف مربوط به بارگیری و حمل و نقل داخلی کالا تا بندر یا فرودگاه را به فروشنده واگذار می‌کند.

هزینه‌های  فروشنده

در شرایط FOB ("Free on Board")، هزینه‌هایی که به طور معمول بر عهدهٔ فروشنده می‌باشند عبارتند از:

1. هزینه حمل و نقل داخلی: فروشنده مسئولیت هزینه‌های حمل و نقل کالا از محل تولید یا انبار فروشنده به بندر یا فرودگاه مربوطه را بر عهده دارد.

2. هزینه تخلیه و بارگیری: فروشنده باید هزینه‌های مربوط به تخلیه کالا از وسیله حمل و بارگیری آن به وسیله‌ی حمل دریایی (بارگیری بر روی کشتی) را پوشش دهد.

3. هزینه گمرکات صادرات: فروشنده باید مسئولیت انجام امور مربوط به گمرکات صادرات را بر عهده داشته باشد، از جمله اخذ مجوزها و انجام فرآیندهای گمرکی مورد نیاز.

4. هزینه‌های اولیه تا مرز: هزینه‌های مربوط به حمل و نقل داخلی، بارگیری، و گمرکات صادرات تا مرز کشور فروشنده باید توسط فروشنده پوشش داده شود.

به طور خلاصه، هزینه‌های اصلی بر عهده فروشنده تا زمانی که کالا در بندر یا فرودگاه مربوطه تحویل می‌شود بوده و پس از آن مسئولیت‌ها و هزینه‌ها به خریدار منتقل می‌شود.

هزینه‌های خریدار

در شرایط FOB ("Free on Board")، هزینه‌هایی که به طور معمول بر عهدهٔ خریدار می‌باشند عبارتند از:

1. هزینه حمل و نقل بعد از بارگیری: خریدار مسئولیت هزینه‌های حمل و نقل کالا از بندر یا فرودگاه مربوطه تا مقصد نهایی خود را بر عهده دارد.

2.هزینه‌های گمرکی و وارداتی: خریدار باید هزینه‌های مربوط به گمرکات وارداتی در کشور مقصد را پوشش دهد، از جمله مالیات، گمرکی و هر گونه هزینه دیگر مرتبط با واردات کالا.

3. هزینه‌های بیمه بار: خریدار باید مسئولیت بیمه‌ی بار کالا از زمان بارگیری در بندر یا فرودگاه مربوطه را بر عهده داشته باشد.

4. هزینه‌های مربوط به تخلیه و تخلیه کالا از وسیله حمل: هزینه‌های مربوط به تخلیه و تخلیه کالا از وسیله حمل و بارگیری آن به وسیله‌ی حمل دریایی نیز بر عهدهٔ خریدار است.

5. هزینه‌های مربوط به مشکلات حمل و نقل: در صورتی که در حین حمل و نقل مشکلاتی به وجود آید (مانند آسیب به کالا یا تأخیر در تحویل)، خریدار مسئولیت حل مشکلات مربوطه را بر عهده دارد.

به طور کلی، در شرایط FOB، هزینه‌های اصلی بر عهدهٔ خریدار بعد از بارگیری کالا می‌باشد و فقط هزینه‌های مربوط به بارگیری و حمل و نقل داخلی کالا تا بندر یا فرودگاه را به فروشنده واگذار می‌کند.

قوانین

قوانین مربوط به شرایط FOB ("Free on Board") عبارتند از:

1. محل تحویل: در شرایط FOB، محل تحویل کالا بعد از بارگیری آن در بندر یا فرودگاه مربوطه است.

2. مسئولیت بارگیری: فروشنده مسئولیت بارگیری کالاهایی مثل لوازم الکتریکی و یا لوازم خانگی را تا زمانی که کالا به دست حامل حمل و نقل رسیده، بر عهده دارد.

3. هزینه‌های حمل و نقل داخلی: هزینه‌های حمل و نقل کالا از محل تولید یا انبار فروشنده به بندر یا فرودگاه مربوطه توسط فروشنده پوشش داده می‌شود.

4. هزینه‌های بیمه بار: مسئولیت بیمه‌ی بار کالا تا زمان بارگیری آن در بندر یا فرودگاه مربوطه بر عهده خریدار است.

5. مسئولیت خطر و زیان: خطر و زیان مربوط به کالا پس از بارگیری آن در بندر یا فرودگاه مربوطه بر عهده خریدار است.

6. هزینه‌های گمرکات و وارداتی: هزینه‌های مربوط به گمرکات وارداتی در کشور مقصد نیز بر عهده خریدار است.

7. تحویل مستندات: فروشنده مسئولیت تهیه و ارسال مستندات مربوط به کالا را به خریدار پس از بارگیری کالا در بندر یا فرودگاه مربوطه دارد.

این قوانین و ملاحظات که بر اساس قرارداد و شرایط تجاری تعیین می‌شوند، باید در قراردادهای مربوطه مشخص شوند تا ابهامات ممکنه کاهش یابد و حقوق و وظایف هر طرف به وضوح مشخص شود.